Het was een koude voorjaarsnacht in april 1945. Vanuit Engeland stegen 47 vliegtuigen op met aan boord 700 Franse parachutisten. Sommigen van hen hadden nog maar een paar keer eerder in hun leven gesprongen. De toestellen hadden noordelijk Nederland als bestemming. Boven bezet gebied gingen de vliegtuigdeuren open. Het was donker en de wind waaide hard langs het toestel. Het was de start van Operatie Amherst.
Door deze luchtlandingsoperatie zou Noord-Nederland, en daarmee ook Urk en Noordoostpolder sneller bevrijd moeten worden. Het doel van de operatie was om bruggen, kruispunten en vliegvelden achter de frontlinie veilig te stellen. Hierdoor zouden de geallieerde grondtroepen sneller kunnen opstoten naar het bezette noorden.
Kolonel De Jong
Het verhaal van de Franse parachutisten heeft grote indruk gemaakt op kolonel Harold de Jong. Hij is commandant bij de Koninklijke Militaire School (KMS) in Ermelo en heeft recentelijk een boek uitgebracht over Operatie Amherst. "Iedere militair moeten iets weten over de geschiedenis van het leger. De offers die de Fransen brachten voor onze vrijheid mogen niet vergeten worden."
"Die hebben echt een substantiële bijdrage geleverd aan de bevrijding van Noord-Nederland en daarmee ook van de Noordoostpolder."
Risicovol
Operatie Amherst was een risicovolle operatie. Het Duitse gevaar lag altijd op de loer en de ondersteuning vanuit de landtroepen was nog erg ver weg. De Fransen werkten in groepjes van vijftien man. Ze verstopten zich in het bos of bij boeren in schuren. Daar werden de missies voorbereid. Bij de operatie zouden ook Jeeps worden gedropt, maar die komen niet aan. Deze jeeps waren nodig om snel naar Leeuwarden te kunnen rijden, maar dat lukte dus niet. De bevrijding van Friesland liep daardoor vertraging op. De route Hierdoor werd Groningen dagen eerder bevrijd dan Noordoostpolder en Urk.
In de driehoek Meppel - Hoogeveen - Assen lag het zwaartepunt van Operatie Amherst. Maar de Franse militairen trokken verder het land in. Naast Drenthe komen de militairen ook in het noorden van Overijssel en zuidoost Friesland. Sommige Franse militairen zijn niet op de plek gedropt waar ze eigenlijk moesten landen. Ondanks dat wordt direct actie ondernomen.
Nut en noodzaak
De operatie duurde slechts een paar dagen. In die periode kwamen komen 33 Franse militairen om het leven. Historici zijn het er niet over eens of Operatie Amherst noodzakelijk is geweest voor de bevrijding. "De militaire geschiedkundigen hebben er altijd een twist over.", vertelt De Jong. Hij zelf heeft een duidelijke mening over de inzet van de Fransen. "Die hebben echt een substantiële bijdrage geleverd aan de bevrijding van Noord-Nederland en daarmee ook van de Noordoostpolder."
In de weken tot de bevrijding besteedt Omroep Flevoland geregeld aandacht aan 75 jaar vrijheid. Deze verhalen zijn mede mogelijk gemaakt door ondersteuning van het Vfonds.
